Uit het Dagboek van Scharfrichter Caspar Kruse III : Goslar, 14 maart 1642 – Drie tegelijk

 Vanochtend, nog vóór het klokgelui van de Marktkirche, werd het vonnis gebracht. Drie vrouwen, veroordeeld wegens diefstal, ontucht, en herhaalde weerspannigheid. De Kleine Raad had unaniem beslist: ophanging, tegelijk, op het Hochgericht boven het Breite Tor. De stukken waren ondertekend, het bevel duidelijk. En toch knaagde er iets in mijn binnenste — niet om het vonnis, maar om de snelheid ervan. Alsof recht haast moest hebben.

We begonnen bij het aanbreken van de dag. Het regende licht, een miezer die de grond week maakte. De aarde was modderig, glibberig, maar het schavot was nog droog genoeg voor onze laarzen. Alles moest precies verlopen. Eén fout, één knoop verkeerd, één misstap — en het volk zou morren, fluisteren, spotten. Of erger: vragen stellen.

Ik deelde de taken, zoals altijd. Bastian, mijn eerste knecht, kreeg het touw in handen. Hij had het gisteren nog opnieuw geweven, met vers vlas en getwijnd haar. Zijn handen wisten wat ze deden, traag maar trefzeker. Hij hield het touw in zijn vingers zoals een boer een zeis houdt: met kennis van snijden.

Matthes, jong nog, leidde het volk op afstand. Hij stond aan de rand van het veld, hield kinderen terug, riep naar een groepje jongelingen dat te dicht bij de galg kwam. Hij had een stem die klonk als een blaffende hond, scherp genoeg om te gehoorzamen.

Jörg was de zachtste onder ons. Klein van stuk, maar met sterke handen. Hij bond de vrouwen de polsen. Hij deed het zonder wreedheid, zonder haast. Bij de derde vrouw — een met grijs haar en blauwe ogen die niets vroegen — keek hij even weg toen hij de knoop aantrok. Maar zijn werk was goed.

De vrouwen zeiden niets. Geen gesmeek, geen gescheld. De oudste murmelde een gebed, of iets dat daarop leek. De jongste beet op haar lip tot het bloedde. De middelste keek alleen naar de lucht, alsof daar iets was wat wij niet konden zien.

Toen alles klaar was, gaf ik het teken. De houten mechanismen klikten, het hout kraakte zacht, en toen: stilte. Een kort moment slechts, waarna het volk bewoog, zuchtte, murmelde, en langzaam uiteenviel — alsof de dood slechts een tussenstop was voor de markt.

Na afloop, onder de lindeboom bij de Zwinger, dronken we bier. Niet uit vreugde, niet uit viering, maar uit noodzaak. Het werk doet iets met een man. Zelfs als je het al jaren doet. Vooral dan.

Ze dronken zwijgend. Alleen Matthes maakte een grap over de regen en het bier dat hetzelfde smaakte. Bastian lachte niet. Jörg wreef zijn handen droog aan zijn schort, alsof er nog iets aan kleefde dat hij kwijt moest.

Ik dronk langzaam. En keek naar het touw, dat aan de rand van het veld hing te drogen. Drie strengen, strak, nat van regen en wat restte van het leven.

Soms lijkt het alsof wij het werk doen. Maar soms denk ik: het werk doet ons.